Uzależnienie to taka sytuacja, w której człowiek nie może normalnie i spokojnie żyć bez kogoś lub czegoś. W pewnym sensie, wszyscy jesteśmy uzależnieni od wielu rzeczy, takich jak powietrze, woda lub jedzenie. W tym przypadku jednak, uzależnienie jest naturalne i normalne, można powiedzieć, że pozytywne i zdrowe. Takie rzeczy, jak woda czy owoce, są nam bowiem potrzebne do prawidłowego działania organizmu.
Tymczasem uzależnienie, rozumiane z medycznego punktu widzenia, to bardzo poważna choroba. Pojawia się wtedy, kiedy człowiek nie jest w stanie poradzić sobie bez jakichś rzeczy, które osobom zdrowym nie są do życia potrzebne. Mówimy więc o uzależnieniu od alkoholu, narkotyków, papierosów, dopalaczy, internetu, pornografii, gier komputerowych czy hazardowych.
Osoba uzależniona nie tylko nie potrafi codziennie funkcjonować, działać, uczyć się czy pracować bez danej rzeczy, ale występują u niej także inne, bardzo przykre i groźne objawy, takie jak:
- nasilona nerwowość i agresja, zwłaszcza wtedy, kiedy nie można wejść w kontakt z rzeczą, która uzależniła,
- pogorszenie relacji z innymi osobami,
- niemożność pracowania i uczenia się,
- poświęcanie całego wolnego czasu destrukcyjnym rozrywkom,
- zanik odporności na stres,
- straty zdrowotne, występowanie różnych chorób,
- rozpad więzi z najbliższymi, przede wszystkim z rodziną,
- bieda i patologia społeczna, jak np. kradzieże czy inne przestępstwa,
- depresja, rozpacz, bezdomność, samobójstwo.
Konsekwencje nieleczonego uzależnienia są bardzo poważne. Jest tak dlatego, że uzależnienie, nazywane inaczej zależnością lub nałogiem, to choroba rozwijająca się w znacznej mierze niezależnie od tego, czy osoba uzależniona przyjmuje narkotyk, czy nie. Inaczej można powiedzieć, że początkowy kontakt z uzależniającą rzeczą jest już potem mniej ważny – uzależnienie rozwija się bowiem jako osobne, poważne zaburzenie psychiczne. W efekcie, nie można wyzdrowieć z uzależnienia po prostu odstawiając daną używkę czy rozrywkę. Uzależnienie wymaga długotrwałego, specjalistycznego leczenia i bardzo często, niestety, nie daje się wyleczyć.
Alkoholik, narkoman czy hazardzista, zaczynają inaczej funkcjonować umysłowo. Inaczej widzą świat i inaczej przeżywają codzienne zdarzenia. Zaniedbują swoje obowiązki, koncentrując się na sobie i na związanych z uzależnieniem problemach. Alkoholik całe swoje życie podporządkowuje piciu. Narkoman – braniu narkotyków. Hazardzista – graniu w gry losowe.
Rodzina szybko zauważa, że człowiek uzależniony bardzo się zmienił, że nie jest już tą samą osobą. Nałogowiec staje się trudny w kontakcie, często ogranicza lub całkowicie zrywa relacje z najbliższymi. Zazwyczaj zacieśnia więzi z patologicznym środowiskiem innych uzależnionych, często wikłając się w niebezpieczną, ryzykowną aktywność, taką jak zaciąganie długów czy podejmowanie działań przestępczych.
Uzależnienia są bardzo często konsekwencją początkowo niewinnych rozrywek. Mówi się, że wszystko jest dla ludzi. Większość zdrowych osób czasami próbuje alkoholu, ,,słabych” narkotyków czy gier hazardowych. Pewien odsetek ludzi wpada jednak w chorobliwą zależność, nie mogąc już oderwać się od uzależniającej rzeczy. Rozwój uzależnienia to spacer po równi pochyłej – z każdym dniem czy tygodniem, życie nałogowca staje się coraz bardziej przykre. Po niedługim czasie uzależniony funkcjonuje już w sposób pożałowania godny. Często staje się niezaradnym, nieodpornym, słabym i bezbronnym wrakiem człowieka.
Co bardzo niepokojące, uzależnienia coraz częściej dotyczą także osób najmłodszych. Na całym świecie po uzależniające substancje i rozrywki sięgają coraz mniej dojrzali użytkownicy. W przypadku dzieci i młodzieży, konsekwencje uzależnień są wyjątkowo tragiczne. Wiążą się z występowaniem wielu chorób, załamań psychicznych, przestępczości i samobójstw.
Pamiętaj:
- Używki nie są nikomu potrzebne do życia. Staraj się ich za wszelką cenę unikać.
- Nie daj się namówić do ryzykownych zabaw. Życie jest wystarczająco ryzykowne. Ryzykowanie bez potrzeby to głupota.
- Ciesz się życiem na trzeźwo, realizuj swoje zainteresowania i pasje, kochaj otaczających Cię ludzi. Żaden narkotyk ani ryzykowna rozrywka nie zastąpią zdrowia, miłości i przyjaźni.
- Nigdy nie warto się upodabniać do osób uzależnionych.
- W razie zagrożenia, śmiało mów o swoich problemach. Poproś o pomoc rodziców, rodzeństwo, nauczyciela, psychologa lub lekarza.
- Staraj się zniechęcać innych do używek i ryzykownych rozrywek. To my sami decydujemy o tym, jak bezpieczne i przyjazne jest nasze otoczenie.
- Dbaj o zdrowie i samopoczucie swoje i innych osób. Używki i bezsensowne ryzyko są wrogami przyjaźni, miłości i bezpieczeństwa, ale też zdrowia, a nawet życia.
pedagog szkolny- Barbara Lula